Επιθανάτιες εμπειρίες, λίγο πριν το τέλος..
O Pin Van Lommel, Ολλανδός Καρδιολόγος, μελέτησε τις επιθανάτιες εμπειρίες ασθενών του (near death experiences, N.D.E.) οι οποίοι παρέμειναν κλινικά νεκροί για κάποια ώρα λόγω καρδιακής προσβολής. Αρκετοί από αυτούς ανέφεραν ότι έζησαν μία επιθανάτια εμπειρία. Ανέφεραν ότι βρέθηκαν έξω από το σώμα τους να παρατηρούν τους γιατρούς που προσπαθούσαν να τους επαναφέρουν στη ζωή, ότι είδαν ένα λευκό φως να πλησιάζει από ψηλά και να βρίσκεται στην άκρη ενός τούνελ, κι ότι πέρασε η ζωή τους σαν ταινία, μπροστά από τα μάτια τους. Η μελέτη διήρκησε 10 χρόνια, δείτε τα αποτελέσματα..
Πρόκειται για ένα παγκόσμιο και διαχρονικό φαινόμενο
Για να εξηγήσει ο Lommel το φαινόμενο αυτό έθεσε το εξής ερώτημα: είναι δυνατόν να έχουμε συνειδητότητα και έναν ανεξάρτητο εαυτό ενώ ο εγκέφαλός μας δεν λειτουργεί; Μπορεί ο κλινικά νεκρός άνθρωπος να έχει συνείδηση; Με άλλα λόγια, υπάρχει τελικά ψυχή; Για να απαντήσει χρειάστηκε να υπερβεί τα στενά όρια της βιο-ιατρικής που με συνέπεια και επιτυχία υπηρετεί όλα αυτά τα χρόνια. Σκοπός της μελέτης του, που κράτησε σχεδόν 10 χρόνια, ήταν να κατανοήσει με επιστημονικό τρόπο το φαινόμενο πέρα από προκαταλήψεις και ερμηνείες θρησκευτικού ή μεταφυσικού τύπου. Ας δούμε όμως με περισσότερες λεπτομέρειες την έρευνα.
Η επιστημονική ομάδα μελέτησε 360 ασθενείς που παρέμειναν κλινικά νεκροί για κάποια ώρα. Αρχικά τους εξέτασαν αμέσως μετά την εμπειρία τους και στη συνέχεια τους πήραν συνεντεύξεις μετά από 2 και μετά από 8 χρόνια από το επεισόδιο της υγείας τους. Συνεντεύξεις πραγματοποιήθηκαν με όλους, ανεξάρτητα αν ανέφεραν κάποια επιθανάτια εμπειρία ή όχι ώστε να συγκρίνουν τα αποτελέσματα. Το 18% του δείγματος, ανέφερε και παραδέχθηκε ότι βίωσε μία επιθανάτια εμπειρία με κάποιο από τα τυπικά στοιχεία που περιγράφονται συνήθως. Ωστόσο από τις συνεντεύξεις στα 2 και 8 χρόνια μετά, και οι 360 ασθενείς που επιβίωσαν από μια καρδιακή ανακοπή, εμφάνισαν μειωμένο φόβο για τον θάνατο και αυξημένη πίστη στη μετά θάνατο ζωή.
Δεν υπάρχει επίσημη επιστημονική εξήγηση.
Η έρευνα ενώ δείχνει ότι τέτοιου είδους εμπειρίες είναι γεγονός, δεν κατάφερε να δώσει εξηγήσεις και να συσχετίσει το φαινόμενο με βιολογικά, φαρμακευτικά ή ψυχολογικά αίτια. Η κλασική Ιατρική, η Ψυχιατρική, η Νευρολογία και η Ψυχολογία έχουν αποτύχει μέχρι σήμερα να εξηγήσουν αυτό το φαινόμενο. Οι επιστήμες αυτές υποστηρίζουν ότι η απουσία οξυγόνου στον εγκέφαλο είναι υπεύθυνη για την απώλεια της συνειδητότητας, γι αυτό και οδηγεί σε κλινικό θάνατος. Ένας κλινικά νεκρός δεν θα μπορούσε ούτε να δει, ούτε να πονέσει ούτε γενικά να βιώσει οτιδήποτε σε σχέση με τον εαυτό του αφού η «συνείδησή» του, δηλαδή ο εγκέφαλος που διαχειρίζεται αυτές τις διεργασιές, δεν λειτουργεί.
Αυτή η άποψη βασίζεται στην θεωρία ότι το συνειδητό και το ασυνείδητο βρίσκονται σε κάποιο σημείο του εγκεφάλου μας, σε έναν τομέα που ελέγχει αυτές τις λειτουργίες. Επομένως όταν ο εγκέφαλος είναι νεκρός, θα είναι εκτός λειτουργίας και το συνειδητό μας. Συνεπώς, η θεωρία που αναζητά το συνειδητό και το ασυνείδητο ως υλικά σημεία εντός του εγκεφάλου δεν μπορεί να δώσει εξήγηση. Επιπρόσθετα, στις εξετάσεις απεικόνισης και τα εγκεφαλογραφήματα, όντως φαίνονται να ενεργοποιούνται διάφορα κέντρα ανάλογα με τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις εμπειρίες μας, όμως δεν αποδεικνύεται ότι παράγονται αυτές οι σκέψεις, οι μνήμες και οι εμπειρίες εντός αυτών των κέντρων. Με άλλα λόγια, έχουμε μία αποτύπωση αλλά σε καμία περίπτωση δεν υπάρχουν στοιχεία ότι σε τομείς του εγκεφάλου παράγονται ηλεκτροχημικά το συνειδητό και το ασυνείδητο μας.
Υπάρχει ερμηνεία πέρα από την τυποποιημένη βιο-ιατρική.
Μια νέα προσέγγιση ωστόσο, αναζητά την ερμηνεία του φαινομένου πέρα από τα στενά όρια της βιο-ιατρικής. Σε ένα νέο θεωρητικό πλαίσιο, ο συνειδητός μας εαυτός, δηλαδή η ταυτότητά μας, οι αναμνήσεις και τα συναισθήματά μας, λειτουργούν ανεξάρτητα και παράλληλα από το σώμα. Ο καρδιολόγος Pin van Lommel προχωρώντας σε αυτή την πεποίθηση, διατύπωσε μια ανατρεπτική ερμηνεία των επιθανάτιων εμπειριών, περιγράφοντας με έναν εντελώς νέο τρόπο τι είναι το συνειδητό και το ασυνείδητο μας. Για τον Lommel, το συνειδητό μας, δηλαδή ο εαυτός μας, το ποιοι είμαστε, το πώς αισθανόμαστε όταν λέμε τη λέξη “εγώ”, αποτελείται από πληροφορίες που υπάρχουν σε έναν νοητό, μη υλικό χώρο έξω από το σώμα μας και μεταφέρονται με την μορφή κυμάτων και μηνυμάτων. Ο εαυτός μας είναι ένα παράλληλο πεδίο που δεν μπορεί να εξεταστεί με φυσικά και τεχνολογικά μέσα. Ο εγκέφαλός μας λειτουργεί ως δέκτης αυτών των μηνυμάτων που λαμβάνει από τον παράλληλο εαυτό και τα μεταφράζει ώστε να γίνουν αντιληπτά στην καθημερινή μας πραγματικότητα. Όπως λειτουργεί δηλαδή ο δέκτης μιας τηλεόρασης ή ενός κινητού τηλεφώνου.
Υπάρχει επομένως μια αόρατη αλληλεπίδραση μεταξύ του μη υλικού πεδίου και του ορατού, υλικού μας σώματος. Τελικά, το συνειδητό φαίνεται να είναι ανεξάρτητο από το σώμα και η «αυτογνωσία» ένα ζήτημα σύνδεσης και μετάφρασης των σημάτων που μας στέλνει ο εαυτός μας.. Έτσι, μπορεί το σώματα να είναι κλινικά νεκρό, όμως το συνειδητό μας βιώνει κανονικά τις εμπειρίες του, οι οποίες με την ενεργοποίηση ξανά του εγκεφάλου αποτυπώνονται ως εικόνες, αισθήσεις και εμπειρίες που χάσαμε και έρχονται αργοπορημένα στους “δέκτες μας”.
Αντί επιλόγου..
Η αναφορά μιας επιθανάτιας εμπειρίας από ασθενείς ή άτομα που διαλογίζονται θα μπορούσε να θεωρηθεί από την ψυχιατρική ως ψυχωτική συμπεριφορά. Οι ειδικοί θα αναζητούσαν και θα ανακάλυπταν την βλάβη στον εγκέφαλο που προκαλεί το πρόβλημα αυτό ή κάποιο ψυχολογικό τραύμα. Τίποτε από όλα αυτά δεν αποδείχθηκε. Κι είμαι πεπεισμένος, ότι αρκετοί συνάνθρωποί μας έχουν αυτό-λογοκριθεί και αποσιωπήσει τέτοιες εμπειρίες τους φοβούμενοι την κριτική ή πιστεύοντας ότι όντως έχουν πρόβλημα. Η αναζήτηση του ασυνειδητού σε νευρικά κύτταρα και η εμμονή για μια βιο-ιατρική αποτύπωση της απόλυτης αλήθειας μου μοιάζει σαν την αναζήτηση του Άγιου Δισκοπότηρου από τους ιππότες τους δυτικού πολιτισμού, μια αλήθεια που ουδέποτε γνωρίσαμε πώς δημιουργήθηκε, ουδέποτε απέδειξε την ύπαρξή της, αλλά κινητοποίησε λαούς, δημιούργησε θρύλους και πραγματικότητες.
Pin van Lommel (2011), “Near-death experiences: the experience of the self as real and not as an illusion”, Annals of the New York Academy of Sciences, 1234 pp. 19-28.
