Τι είναι το ψυχικό τραύμα
Oψυχικός τραυματισμός αποτελεί ένα εξαιρετικά αρνητικό φαινόμενο στη ζωή του ανθρώπου, με σημαντικές και διαχρονικές επιπτώσεις στην λειτουργικότητά του. Ο τραυματισμός του ψυχικού οργάνου μπορεί να είναι εμφανής και συνειδητά καταγεγραμμένος στη μνήμη, δύναται όμως, να βιώνεται και συγκεκαλυμένα μέσα στις ανθρώπινες σχέσεις, χωρίς επίγνωση του ατόμου που έχει τραυματιστεί. Σε περιπτώσεις όπου το άτομο έχει αποσυνδεθεί από την τραυματική εμπειρία, το τραύμα συχνά μεταμφιέζεται σε φοβίες, άγχος και αρνητικές πεποιθήσεις για τον εαυτό και την ζωή. Δηλαδή, πίσω από το σύμπτωμα που φαίνεται, λανθάνει το ψυχικό τραύμα. Η σύγχρονη προσέγγιση της Τραυματοθεραπείας με EMDR, συμβάλλει καθοριστικά στον εντοπισμό και την αντιμετώπισή του.
Το τραύμα είναι μια πληγή, ένα ρήγμα που διαρρηγνύει και κατακερματίζει τον ανθρώπινο ψυχισμό. Το τραύμα συμβαίνει όταν το άτομο εκτεθεί σε ακραίες ψυχοπιεστικές καταστάσεις στις οποίες το στρες, ο φόβος και το άγχος βιώνονται σε τέτοιον βαθμό όπου δεν μπορούν να νοηματοδοτηθούν και να μεταβολιστούν. Με άλλα λόγια, ο πόνος είναι τόσο μεγάλος που δεν τον χωρά ο νους κι έτσι κατακερματίζεται. Οι τραυματικές αναμνήσεις και τα εσωτερικά ρήγματα με τον καιρό αποσυνδέονται από την ενσυνείδητη μνήμη και μπορούν να οδηγήσουν στην εκδήλωση μείζονος και διαχρονικής ψυχοπαθολογίας. Ο χρόνος εσωτερικά παγώνει, και το άτομο εγκλωβίζεται στο στάδιο ανάπτυξης στο οποίο το τραυματίστηκε. Το τραύμα μπορεί να είναι απλό ή σύνθετο. Το απλό τραύμα είναι μεμονωμένο και αντιμετωπίζεται σχετικά πιο εύκολα ενώ τα σύνθετα τραύματα σχετίζονται με βαθύτερες, διαχρονικές αρνητικές εμπειρίες από την πρώιμη ηλικία μέχρι και την ενηλικίωση.
Τι μπορεί να οδηγήσει σε ψυχικό τραυματισμό
Η εμπειρία που βιώνεται ως τραυματική και το ίδιο το ψυχικό ρήγμα, είναι δύο διαφορετικά γεγονότα. Αυτό σημαίνει ότι ως τραύμα μπορεί να βιωθεί το οτιδήποτε. Ο τραυματισμός αποτελεί μια υποκειμενική εμπειρία και συσχετίζεται άμεσα με την προσωπικότητα του ανθρώπου που τραυματίζεται. Καταστάσεις που μπορούν να βιωθούν τραυματικά είναι: σωματική και ψυχολογική κακοποίηση, βιασμός ή απόπειρα βιασμού, το κλίμα εκφοβισμού και διαρκούς απειλής, σοβαρά ατυχήματα, σωματικοί τραυματισμοί, ασθένειες, η απώλεια αγαπημένου προσώπου ή εργασίας, φυσικές καταστροφές, έκθεση σε εγκληματικές πράξεις.
Εντός των ανθρώπινων σχέσεων, ιδιαίτερα εντός των οικογενειακών, μπορεί να προκληθεί σύνθετο τραύμα ακόμη κι όταν δεν υπάρχει φυσική ή άμεσα παρατηρήσιμη βία. Η έντονη κριτική, η σταθερή απαξίωση, ο αυστηρός έλεγχος, ο ανασφαλής δεσμός ή η απουσία σχέσης εμπιστοσύνης με τον γονέα, προκαλούν πρώιμο και σύνθετο τραύμα που οδηγεί σε προβλήματα στην ενήλικη ζωή. Το παιδί και ο έφηβος, μπορούν να τραυματιστούν τόσο ως θύματα αλλά και ως μάρτυρες βίας και κακοποιητικής συμπεριφοράς εντός του οικογενειακού περιβάλλοντος.
