Η θεραπεία EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) είναι μια σύγχρονη, αποτελεσματική μέθοδος επεξεργασίας ψυχικού τραύματος, που αναπτύχθηκε τη δεκαετία του 1980 και σήμερα προτείνεται από διεθνείς οργανισμούς όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και η APA (American Psychological Association).
Αντί να επικεντρώνεται αποκλειστικά στο συνειδητό περιεχόμενο, η EMDR αξιοποιεί την ικανότητα του εγκεφάλου να επεξεργάζεται δύσκολες εμπειρίες, αναδομώντας τη σχέση μας με το τραυματικό υλικό — χωρίς να το επαναβιώνουμε.
Τι εννοούμε με τον όρο «τραύμα»
Το ψυχικό τραύμα μπορεί να προκύψει από ένα οξύ, απειλητικό γεγονός — όπως ένα ατύχημα, μια απώλεια ή μια εμπειρία κακοποίησης — αλλά και από επαναλαμβανόμενες καταστάσεις που διαβρώνουν σταδιακά την αίσθηση ασφάλειας και αξίας του εαυτού.
Δεν αφορά μόνο το εξωτερικά θεαματικό. Συχνά, πηγάζει από έντονες και διαρκείς εμπειρίες, όπως:
- Σωματική, λεκτική ή σεξουαλική κακοποίηση.
- Παραμέληση ή συναισθηματική εγκατάλειψη.
- Απώλειες που δεν βρήκαν χώρο να μεταβολιστούν στο πένθος.
- Αυστηρές ή ελεγκτικές σχέσεις που ακύρωναν τη βούληση.
- Η αίσθηση ότι δεν επιτρέπεται να έχεις ανάγκες ή να θυμώνεις.
Ιδίως όταν αυτές οι εμπειρίες εκτυλίσσονται μέσα στο οικείο πλαίσιο — την οικογένεια — και επαναλαμβάνονται χωρίς αναγνώριση ή επιδιόρθωση, το τραύμα εγκαθίσταται βαθιά. Δεν είναι τόσο αυτό που συνέβη, όσο αυτό που δεν ειπώθηκε, δεν αναγνωρίστηκε και δεν έγινε κατανοητό.
Το ψυχικό σύστημα τότε αδυνατεί να αφομοιώσει την εμπειρία — κι έτσι η μνήμη της παραμένει ενεργή, σαν να συμβαίνει ακόμη.
.
Τα σημάδια: όταν το σώμα θυμάται
Οι επιπτώσεις του τραύματος μπορεί να είναι αδιόρατες ή παραλυτικές. Ίσως βιώνεται κάτι από τα εξής:
- Αντιδράτε υπερβολικά χωρίς να καταλαβαίνετε γιατί.
- Έχετε διαρκώς αρνητικές σκέψεις για τον εαυτό σας, νιώθετε ότι δεν αξίζετε ή δεν είστε αρκετοί.
- Σας κατακλύζει άγχος ή φόβος σε φαινομενικά «αθώες» καταστάσεις.
- Ζείτε με μια διαρκή εσωτερική ένταση ή κόπωση.
- Δεν αντέχετε την κριτική.
- Αποφεύγεται την εγγύτητα και τη δέσμευση στις σχέσεις σας.
Το σώμα και ο ψυχισμός «θυμούνται» κάτι που δεν έχει ειπωθεί. Η EMDR δημιουργεί τον ασφαλή χώρο και τη μέθοδο για να ειπωθεί.
Πώς λειτουργεί η θεραπεία EMDR
Η μέθοδος EMDR δεν απαιτεί αναλυτική αφήγηση ή έκθεση. Εστιάζει στην ενεργοποίηση του εγκεφάλου μέσω διπλής αισθητηριακής διέγερσης (π.χ. οριζόντιες κινήσεις των ματιών, ρυθμική αμφίπλευρη αφή ή ήχος). Με αυτό τον τρόπο, διευκολύνεται η φυσική διαδικασία επεξεργασίας του τραυματικού υλικού.
Αν κάτι μέσα σας παραμένει άλυτο
Ίσως νιώθετε ότι το παρελθόν δεν έχει «τελειώσει», ότι κάτι μέσα σας αντιδρά σαν να κινδυνεύει, ενώ όλα γύρω μοιάζουν φυσιολογικά. Η θεραπεία EMDR μπορεί να προσφέρει ένα στοχευμένο, ασφαλές πλαίσιο για να δουλέψετε με εκείνα που δεν ειπώθηκαν, που σας καθήλωσαν, που έγιναν φορτίο.
Αν νιώθετε ότι κάτι μέσα σας ζητά επεξεργασία, μπορούμε να συζητήσουμε εάν αυτή η προσέγγιση είναι κατάλληλη για εσάς. Η μέθοδος ΕMDR εφαρμόζεται από ειδικά εκπαιδευμένους επαγγελματίες ψυχικής υγείας στο πλαίσιο της ατομικής ψυχοθεραπείας.