Τι σημαίνει “φροντίζω τον εαυτό μου” ως ενήλικας;
«Τι σημαίνει φροντίζω τον εαυτό μου; Τι πρέπει να κάνω δηλαδή;». Αυτή είναι μια ερώτηση που δέχομαι συχνά από ανθρώπους που παρά την τυπική τους ενηλικίωση, δεν έχουν μάθει ακόμα να φροντίζουν τον εαυτό τους. Η απουσία ουσιαστικής αυτό-φροντίδας αφενός είναι καθρέφτης μιας διαρκούς και σιωπηλής εσωτερικής μάχης αφετέρου οδηγεί σε δευτερογενή προβλήματα όπως η χρόνια κόπωση, η εξουθένωση αλλά και οι λάθος επιλογές σχέσεων σε φιλικό, ερωτικό και εργασιακό επίπεδο.
Γιατί δεν φροντίζουμε τον εαυτό μας;
Περιμένουμε κάποιον άλλον να γίνει ο γονιός μας και να μας φροντίσει.
Ως ενήλικες, εμείς έχουμε την ευθύνη της φροντίδας μας, μέσα από τις επιλογές και τις αποφάσεις μας τόσο σε καθημερινό επίπεδο όσο και σε σημαντικά θέματα που ορίζουν την ανάπτυξή μας. Αυτό από μόνο του, δεν είναι κάτι δεδομένο για όλους. Καταρχάς λοιπόν, δεν φροντίζουμε τον εαυτό μας διότι πιθανώς το έχουμε αφήσει στους άλλους θεωρώντας ότι κάποιος σύντροφος, φίλος ή ο γονιός οφείλει να έρθει να μας φροντίσει. Σίγουρα οι αγαπημένοι μας άνθρωποι πρέπει να νοιάζονται για εμάς και να μας στηρίζουν στα δύσκολα αν μπορούν, ωστόσο δεν μπορούμε να επενδύουμε την φροντίδα μας συνολικά στους άλλους. Στην ενήλικη ζωή μας, δεν μπορούμε να απαιτούμε «γονιούς» ακόμα και αν δεν χορτάσαμε την φροντίδα που θα έπρεπε στην παιδική μας ηλικία.
Δεν μάθαμε τη φροντίδα ως παιδιά.
Κι εννοώ τη συναισθηματική φροντίδα, δηλαδή να νιώσω ως παιδί ότι ο γονιός μου με νιώθει, με νοιάζεται και προσπαθεί να κατανοήσει τα συναισθήματά μου. Δεν πρέπει να το συγχέουμε με το φαγητό, την παροχή στέγης, ρουχισμού και την τυφλή επιβολή. Φροντίδα είναι επίσης για ένα παιδί να του βάλουμε τα σωστά όρια εκεί που πρέπει. Οι άνθρωποι που δεν ένιωσαν ότι τους νιώθουν συχνά αδυνατούν να συλλάβουν ότι μπορούν οι ίδιοι στην ενήλικη ζωή τους, να δώσουν στον εαυτό τους αυτό που δεν έλαβαν ως παιδιά.
Γίναμε εμείς οι φροντιστές των άλλων από πολύ νωρίς.
Ακόμη περισσότερο, κάποια παιδιά όχι μόνον δεν έλαβαν φροντίδα, αντίστροφα, κλήθηκαν να φροντίσουν αυτά τη συναισθηματική ισορροπία των οικείων τους είτε άμεσα είτε έμμεσα. Άμεσα: φροντίδα γονέα/αδελφού με αναπηρία, ανάληψη πρακτικών ρόλων μέσα στο σπίτι. Έμμεσα: ανάληψη ρόλου ψυχολογικού ρυθμιστή σε εντάσεις/συγκρούσεις εντός της οικογένειας, ανάληψη ρόλου «υπεύθυνου» / «φταίχτη» για την συναισθηματική ηρεμία ενός γονέα, ανάληψη σιωπηρών ή ρητών προσδοκιών για «τελειότητα». Πολλά παιδιά γίνανε αυτά οι «ήρωες» για τους γονείς τους με τις ευρέως διαδομένες φράσεις «εσύ πρέπει να είσαι πρώτος» ή «δεν έχειw ανάγκη εσύ, θα πετύχεις οπωσδήποτε».
Αρνητικές πεποιθήσεις για τον εαυτό, ενοχή.
Μέσα από εμπειρίες σαν τις παραπάνω, οι άνθρωποι στον δρόμο προς την ενηλικίωση αναπτύσσουν απαξιωτικές σκέψεις για τον εαυτό τους που καθορίζουν και την επιλογή ή μη επιλογή αυτό-φροντίδας τους. Για παράδειγμα, «δεν αξίζω», «δεν είμαι αρκετός», «δεν έχω δικαίωμα σε κάτι λιγότερο», «είμαι ένοχος». Κι έτσι, δεν θεωρούν ότι αξίζει ή ότι πρέπει να φροντίσουν τον εαυτό τους.
Τι σημαίνει «φροντίζω τον εαυτό μου».
Ας δούμε μαζί μερικές απλές ιδέες για το πώς, στην ζωή, μπορώ να φροντίσω τον εαυτό μου. Αυτό-φροντίδα σημαίνει:
Αναγνωρίζω τις ανάγκες μου, προσπαθώ να τις κατανοήσω και εργάζομαι για να τις ικανοποιήσω.
Δεν εξαρτάται η ικανοποίηση των αναγκών μου από τρίτους. Αναλαμβάνω δράση και κάνω τις σωστές επιλογές.
Φροντίζω να βελτιώσω τις συνθήκες ζωής μου σύμφωνα με τις αξίες και τις επιθυμίες μου.
Βάζω όρια στον εαυτό μου όταν αυτό που ζητώ εκ πρώτης, θα έχει ανυπολόγιστες συνέπειες για την σωματική και ψυχική μου υγεία.
Αναγνωρίζω και εκφράζω τα συναισθήματα μου μέσα στις σχέσεις μου, με ειλικρίνεια, ωριμότητα, χωρίς εγωκεντρισμό.
Επιδιώκω και επικοινωνώ με βάση την αλήθεια.
Φροντίζω το σώμα και την υγεία μου, «ακούω» την κόπωσή μου και ρυθμίζω σωστά την καθημερινότητά μου.
Φροντίζω τη διατροφή μου, ασκούμαι, επιλέγω ανθρώπους που πραγματικά επιθυμώ.
Είμαι έτοιμος να πληρώσω το κόστος της φροντίδας μου, σε υλικό ή ψυχολογικό επίπεδο, γιατί έχει αξία για μένα να φροντίσω τον εαυτό μου.
Αποδέχομαι και αγκαλιάζω τις σκοτεινές και αρνητικές μου πλευρές. Μέσα από την αυθεντικότητα και την αλήθεια μου φροντίζω να βελτιώνομαι.
Αποδέχομαι ότι δεν χρειάζεται να είμαι “τέλειος”, “πάντα νικητής”.
Ξεκαθαρίζω τις δικές μου προσδοκίες από τον εαυτό μου, από των άλλων που κουβαλώ.
Επιτρέπω στον εαυτό μου να αλλάζει και να ωριμάζει.
Επεξεργάζομαι τις αδυναμίες μου με αγάπη αλλά και σαφή όρια.
(Σκεφτείτε, προσθέστε κι εσείς τις δικές σας σκέψεις, πώς μπορείτε να φροντίσετε τον εαυτό σας;)
Φροντίζω τον εαυτό μου δεν σημαίνει ότι απαιτώ να είμαι το κέντρο του κόσμου.
Στην εποχή μας, ο “εαυτός” έγινε το κέντρο του κόσμου απαιτώντας άμεση ικανοποίηση των αναγκών μας, εύκολα και γρήγορα. Με μία λέξη: ανωριμότητα. Φροντίζουμε τον εαυτό μας, ώστε να έχουμε την εσωτερική ισορροπία που θα οδηγήσει σε αυθεντικές και αρμονικές σχέσεις. Μόνον τον εαυτό μας έχουμε για να μπορέσουμε να διαμορφώσουμε καλές και υγιείς σχέσεις. Και η σχέση με τον εαυτό μας είναι το πρώτο και καθοριστικό βήμα.
Φροντίζοντας τον εαυτό μαθαίνουμε να φροντίζουμε τους αγαπημένους μας αλλά και να δεχόμαστε τη φροντίδα τους. Αναγνωρίζουμε τις «τοξικές» σχέσεις και τις αποφεύγουμε και τέλος, δεν αναζητάμε παντού, σε κάθε πλαίσιο, ακόμη κι εκεί που δεν απαιτείται, την φροντίδα και την αναγνώριση των άλλων. Δεν εξαρτόμαστε εύκολα.
Photo by Liane Metzler on Unsplash
