Όταν ο γονέας ζητά ραντεβού για το παιδί που έχει ενηλικιωθεί.
Πολύ συχνά, κάποιος γονέας καλεί στο γραφείο μου για να κλείσει ραντεβού εκ μέρους του ενήλικα γιου ή της ενήλικης κόρης του. Θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας την εμπειρία μου, να παρουσιάσω την λογική που διέπει τον ρόλο ενός θεραπευτή αλλά και να προτείνω κάποιες λύσεις επί του θέματος με σκοπό την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση.
Κατά τη διάρκεια της τηλεφωνικής μας επικοινωνίας, ο γονέας συνήθως επιθυμεί να μου παρουσιάσει πώς έχει η κατάσταση, να ζητήσει συμβουλές ή να με ενημερώσει για τον σκοπό της επίσκεψης του παιδιού (που πολλές φορές είναι άνω των 30 ετών). Όπως πιθανώς να αντιλαμβάνεστε, ένας ειδικός ψυχικής υγείας δεν μπορεί να σχολιάσει τη συμπεριφορά ενός τρίτου είτε από κοντά είτε μέσω τηλεφώνου, να αποδεχτεί την μία ή την άλλη άποψη περί του προβλήματος και να συμφωνήσει με το πλαίσιο της επίσκεψης που θέτει κάποιος ενήλικας για έναν άλλον ενήλικα. Και φυσικά, δεν μπορεί να κλείσει ραντεβού χωρίς να έχει καλέσει το πρόσωπο που άμεσα ενδιαφέρεται.
Ποιες είναι οι διαστάσεις του ζητήματος:
Η αυτονομία του ενήλικα.
Κάθε γονιός διατυπώνει τη θέση του για ό,τι θεωρεί σωστό ή λάθος στην συμπεριφορά του παιδιού του. Αυτό ωστόσο, αποτελεί μια δική του αντίληψη. Ο νέος ενήλικας θα επεξεργαστεί μόνος του όσα θα αποφασίσει για τη ζωή του, θα καταλήξει σε αυτό που πραγματικά θέλει, θα ορίσει ελεύθερα τι θεωρεί αποδεκτό, τι όχι, τι αναγκαίο και τι περιττό. Ο Ψυχολόγος θα τον υποστηρίξει σε αυτό που ο εκείνος ζητήσει, στον στόχο που θα συν-δημιουργηθεί εντός της θεραπείας. Ως επαγγελματίας, δεν θα στηρίξει αυτό που ο γονέας θεωρεί αναγκαίο. Σκοπός της θεραπείας είναι η αυτονόμηση, η ενδυνάμωση των ανθρώπων και η διαχείριση της αλήθειας, όχι η συμμόρφωσή τους σε πρότυπα που οι άλλοι θέτουν.
Η διασφάλιση της προσωπικής σχέσης με τον Ψυχολόγο.
Για την δημιουργία μιας ουσιαστικής θεραπευτικής σχέσης που θα οδηγήσει στην αλλαγή και την ανάπτυξη, απαιτούνται στέρεες και υγιείς βάσεις. Η εμπιστοσύνη, η εμπιστευτικότητα και τα σαφή όρια, αποτελούν καθοριστικούς παράγοντες σε αυτό το εγχείρημα. Για την οικοδόμηση σαφών ορίων και εμπιστοσύνης, αποκλείεται από την σχέση κάθε εξωτερική παρέμβαση. Ο Ψυχολόγος δεν μπορεί να συζητά με γονείς και συγγενείς του ενήλικα αναφορικά με τη συμπεριφορά ή την «πρόοδό» του, δεν μπορεί να μοιραστεί με κανέναν πληροφορίες για τους ανθρώπους που τον επισκέπτονται.
Η διατήρηση του ρόλου του παιδιού από τον ίδιο τον ενήλικα.
Πολύ συχνά επίσης, ο ίδιος ο νέος ενήλικας αναθέτει στον γονιό την αναζήτηση ενός ψυχολόγου συναινώντας στις προσπάθειες για επίλυση του προβλήματος. Αυτό συνήθως καθρεφτίζει και την ταυτόχρονη ανάγκη του νέου ανθρώπου για παροχή βοήθειας και φροντίδας χωρίς ο ίδιος να αναλαμβάνει πρωτοβουλία για την υπέρβαση όσων προκαλούν δυσφορία.
Συμβουλές προς τους γονείς: Τι μπορούμε να κάνουμε για να βοηθήσουμε τον νέο ενήλικα;
Εφόσον ο νέος ενήλικας δεν αντιμετωπίζει πολύ σοβαρά προβλήματα υγείας, προτείνω τα εξής:
- Συζητήστε ανοιχτά, με αγάπη και αποδοχή όσα θεωρείτε ότι δεν πάνε καλά.
- Εκφράστε την ειλικρινή σας ανησυχία.
- Ρωτήστε και συζητήστε την δική του/της άποψη. Ρωτήστε τι έχει ανάγκη από εσάς.
- Δηλώστε ότι θα είστε κοντά του/της ό,τι κι αν συμβεί, εκφράστε και λεκτικά την αγάπη σας.
- Αναφέρετε ότι κάθε άνθρωπος στην εξέλιξη της ζωής του αντιμετωπίζει δυσκολίες και να μη διστάσει να ζητήσει βοήθεια από έναν ειδικό, έναν Ψυχολόγο.
- Ενθαρρύνετε τον νέο ενήλικα, όποτε το αποφασίσει, ελεύθερα, να κλείσει κάποιο ραντεβού με έναν Ψυχολόγο χωρίς να το αναλάβετε εσείς αυτό.
- Παραμείνετε διακριτικά δίπλα του χωρίς να καταπατάτε τα όριά του.
- Αφήστε τον ενήλικα να αναπτύξει τις δεξιότητες διαχείρισης της ζωής που απαιτούνται, πληρώνοντας και το τίμημα των λαθών του.
Αποφύγετε:
- Να είστε επικριτικοί, πιεστικοί, επίμονοι.
- Να κάνετε γενικεύσεις για την συμπεριφορά του νέου ενήλικα.
- Να επιβάλετε ή να εκβιάζετε με οποιοδήποτε τρόπο την επίσκεψη σε έναν ειδικό.
- Να επιβάλετε τη γνώμη σας για ό,τι θεωρείτε σωστό ή λαθος.
- Να εγκαταλείψετε τον νέο ενήλικα στην τύχη του.
Οι εξαιρέσεις που υπάρχουν:
Φυσικά υπάρχουν εξαίρεσεις που η επικοινωνία του γονέα με έναν ειδικό ψυχικής υγείας είναι αναγκαία:
- Σε περιπτώσεις που ο θεραπευόμενος είναι ανήλικος.
- Στις περιπτώσεις όπου ο θεραπευόμενος είναι έφηβος. Εδώ ωστόσο, χρειάζονται λεπτοί χειρισμοί προς όλες τις κατευθύνσεις, λαμβάνοντας υπόψη την ανάγκη του γονέα και της οικογένειας συνολικά να διαχειριστεί το πρόβλημα αλλά και την ανάγκη του εφήβου να δρομολογήσει την σταδιακή του αυτονόμηση.
- Σε περιπτώσεις που ο θεραπευόμενος είναι ενήλικας αλλά αντιμετωπίζει πολύ σοβαρά προβλήματα υγείας, αναπηρία ή απειλείται η ακεραιότητά του. Σε αυτές τις συνθήκες χρειάζονται πρωτοβουλίες που διασφαλίζουν καταρχάς την ασφάλεια του θεραπευόμενου, την παροχή ιατρικής φροντίδας αλλά και την υποστήριξη του οικογενειακού πλαισίου από μια ομάδα ειδικών διαφόρων ειδικοτήτων.
Όταν υπάρχει ένδειξη για αυτοκτονικότητα, χρήση ουσιών ή έχει εγκατασταθεί ένα χρόνιο πρόβλημα ψυχικής υγείας και χρειάζεστε βοήθεια για κάποιο μέλος της οικογένειάς σας, επικοινωνήστε άμεσα με κάποια δομή ψυχικής υγείας και ζητήστε τη συμβουλή ειδικού.
Photo by Jim Reardan on Unsplash